ΕΝΑ ΑΡΘΡΟ - ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ - ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ
Ένα άρθρο που εκφράζει τις απόψεις του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με το σχέδιο ιδιωτικών επενδύσεων υπό τη μορφή των ΣΔΙΤ (συμπράξεις δημόσιου και ιδωτικού τομέα) στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων που καταθέτει πολλές αλήθειες, αλλά και δημιουργεί πολλά ερωτηματικά.
Καταρχήν δεν αντιλαμβανόμαστε γιατί οι ΣΔΙΤ (συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα) στην διαχείριση απορριμμάτων εμφανίζονται ως "ένα περιβαλλοντικό και κοινωνικό έγκλημα" ...
Και ερωτάμε: Μήπως ο αμιγής δημόσιος χαρακτήρας της διαχείρισης των απορριμμάτων μέχρι σήμερα έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό μοντέλο?
Μήπως - λέμε μήπως - ένα μικτό σύστημα διαχείρισης με συνεργασία ιδιωτών και δήμων/περιφέρειας μπορεί να είναι περισσότερο (οικονομικά) αποδοτικό αλλά κυρίως μπορεί να ξεπεράσει τις αγκυλώσεις και καθυστερήσεις του παρελθόντος στην προώθηση της ιεραρχίας βιώσιμης διαχείρισης ?
Θεωρούμε απλά ότι οι ΣΔΙΤ είναι απλά ένα εργαλείο, η επιτυχία εξαρτάται από τον τρόπο εφαρμογής τους.
Ωστόσο, παραθέτουμε το εν λόγω άρθρο, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΑΥΓΗ καθώς παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σκιαγραφεί με σαφήνεια τα αίτια της σημερινής κατάστασης στον τομέα της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων στη χώρα μας (παράνομες χωματερές, επιπολαιότητες στην χωροθέτηση των ΧΥΤΑ, κακοτεχνίες, εγκληματική αδιαφορία για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, και κραυγαλέα παραδείγματα, όπως έχουν αναδειχθεί και από πρόσφατους, πολυάριθμους, ελέγχους των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος.
------------------------------------------------------------------------------------------------
"Ένα διαχρονικό σκάνδαλο με προεκτάσεις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές: Η διαχείριση των απορριμμάτων στη χώρα μας υπήρξε για τους πολλούς μια "πονεμένη ιστορία". Για κάποιους, λίγους ωστόσο ήταν -και καθώς φαίνεται θα παραμείνει- μια ιστορία με πολλά κέρδη. Αποτελεί ίσως το πλέον ενδεικτικό παράδειγμα των 'παθογενειών' του ελληνικού κράτους. Όπου ως 'παθογένειες' ορίζονται η κακοδιαχείριση, οι κοντόφθαλμες αντιλήψεις αλλά κυρίως, η διαπλοκή των κυβερνήσεων με συγκεκριμένα, μεγάλα συμφέροντα. Σε καιρούς Μνημονίου, τα προβλήματα αυτά όχι μόνο δεν αντιμετωπίζονται αλλά, αντίθετα και παρά τις κορώνες περί "εξορθολογισμού" και "ανάπτυξης", παίρνουν νέες διαστάσεις. Η τρικομματική κυβέρνηση γράφει ένα ακόμη κεφάλαιο σ' αυτήν την "πονεμένη ιστορία", με το σχέδιο που προωθεί με επείγουσες διαδικασίες: το σχέδιο ιδιωτικών επενδύσεων υπό τη μορφή των ΣΔΙΤ (συμπράξεις δημόσιου και ιδωτικού τομέα), μετά από διαδικασία "ανταγωνιστικού διαλόγου" για την επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων σε κεντρικές μονάδες εισαγόμενης τεχνολογίας με σκοπό την ενεργειακή αξιοποίηση. Το "πράσινο φως" δηλαδή που δίνει στην καύση με, παράλληλα, πλήρη παράδοση στα χέρια των ιδιωτών ολόκληρου του συστήματος διαχείρισης από την αποκομιδή έως την τελική διάθεση.
Οι... επενδυτές όμως -όπως συνήθως συμβαίνει στη χώρα μας- θα έχουν τις πλάτες του κράτος -για τα λεγόμενα 'επενδυτικά ρίσκα'. Μονά- ζυγά δικά τους και ο λογαριασμός στους δημότες με την εκτόξευση των δημοτικών τελών και με μόνιμο ηττημένο το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής μας.
Επισημαίνεται ότι:
- εφαρμόζονται οι παρωχημένοι σχεδιασμοί του 2003-2006 που καταρτίστηκαν ερήμην των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών
- δεσμεύονται πολύτιμοι οικονομικοί πόροι υπέρ των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων για εισαγόμενες τεχνολογίες
- υποσκάπτονται η πρόληψη, η διαλογή στην πηγή και η ανάπτυξη του αγχώριου παραγωγικού δυναμικού.
- οι διαγωνισμοί για τις ΣΔΙΤ και ειδικά η επίμαχη φάση του "ανταγωνιστικού διαλόγου" οδηγούν τελικά στην επιλογή αναδόχου – επενδυτή, σε καθεστώς αδιαφανούς εποπτείας από την κυβέρνηση.
Τα στάδια της 'διαχείρισης'
Η Επιλογή της «έσχατης και πλέον ακατάλληλης λύση για την διαχείριση των απορριμμάτων»
Υπό την πίεση της εκρηκτικής κατάστασης που δημιουργήθηκε με τους ΧΑΔΑ και τις τραγικές παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, η διαχείριση των απορριμμάτων που επιβλήθηκε μέσα από τους νομαρχιακούς και στη συνέχεια Περιφερειακούς Σχεδιασμούς, βασίστηκε στις απαιτήσεις των εργολάβων για την δημιουργία δεκάδων ΧΥΤΑ/Υ, απορρίπτοντας ουσιαστικά τις κατευθύνσεις αλλά και την εμπειρία πολλών χωρών της ΕΕ που κατέδειξε ότι στην κορυφή της ιεραρχίας των τρόπων διαχείρισης απορριμμάτων βρίσκεται η πρόληψη και ακολουθούν η επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση και τέλος η διάθεση.
Με αυτές τις πολιτικές φτάσαμε στο επίπεδο να κατασπαταλήσουμε εκατομμύρια κοινοτικών και εθνικών πόρων, να «φυτεύουμε» νέους ΧΥΤΑ/Υ ανεβάζοντας τους τζίρους των εργολάβων αλλά προκαλώντας τεράστια κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα, αφού η λειτουργία ακόμη και αυτών των ΧΥΤΑ πλειστάκις έχει καταγγελθεί για παραβιάσεις των προδιαγραφών.
Αυτό που εξυπηρέτησαν τα σχέδια διαχείρισης στερεών αποβλήτων όπως εφαρμόστηκαν ήταν η κατασπατάληση των εγχώριων και κοινοτικών κονδυλίων προς όφελος εργολαβικών επιχειρήσεων, και η δρομολόγηση της εκχώρησης των δημόσιων υποδομών και πόρων σε επιχειρηματικά συμφέροντα. Στήθηκε μια τεραστίων διαστάσεων επιχείρηση κερδοσκοπίας σε βάρος του ελληνικού λαού και του περιβάλλοντος. Ένα μεγάλο κεφάλαιο του απαράδεκτου τρόπου διαχείρισης των απορριμμάτων στην Ελλάδα, περιλαμβάνει και ο τρόπος που υλοποιήθηκαν αυτά τα έργα.
Μερικές μόνο κραυγαλέες περιπτώσεις επικίνδυνων χωροθετήσεων ΧΥΤΑ/Υ:
1. ΧΥΤΑ Ζακύνθου– Λαγανάς: Τοξικά απόβλητα ρύπαναν τη θαλάσσια περιοχή του Εθνικού Πάρκου Ζακύνθου, περιοχή που επωάζουν τα αυγά τους οι χελώνες καρέτα- καρέτα. Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
2. ΧΥΤΑ Δυτικής Σάμου: χτίστηκε σε ακατάλληλο έδαφος – διακοπή λειτουργίας λόγω καθίζησης του εδάφους. Οι υποτιθέμενοι μελετητές δεν πονηρεύτηκαν καν από το γεγονός ότι η περιοχή ονομάζεται «Βυθίσματα».
3. ΧΥΤΑ Γραμματικού: Το πόρισμα των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, της αρμόδιας υπηρεσίας, αποδεικνύει ότι ο ΧΥΤΑ χωροθετείται και κατασκευάζεται πάνω σε ρέμα και πάνω σε σεισμικό ρήγμα, πράγμα που απαγορεύεται σαφώς από τον νόμο. Είναι εξοργιστικό ότι με διάφορα τεχνάσματα εμποδίζεται η πραγματοποίηση γεώτρησης που θα έπρεπε να είχε γίνει για να διαπιστωθεί το βάθος του υδροφόρου ορίζοντα. Είναι εγκληματικό ότι παρά τις επίσημες αποκαλύψεις και τους κινδύνους που εγκυμονούνται για ολόκληρο τον Ευβοϊκό και την ευρύτερη περιοχή του Μαραθώνα, τα έργα συνεχίζονται.
4. ΧΥΤΑ Λευκίμμης: Κατά τις εργασίες κατασκευής ο χώρος πλημμύρισε με καθαρό και γλυκό νερό και σχηματίστηκε λίμνη όπου μπορούσε να πλεύσει βάρκα, ενώ η ΜΠΕ δεν έκανε καμία σχετική αναφορά! Το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) πραγματοποίησε πραγματογνωμοσύνη που αποδεικνύει ότι πρόκειται για υδροφόρο ορίζοντα που επικοινωνεί με το σύνολο των κοντινών σημείων υδροληψίας, και συμπεραίνει ότι η θέση αυτή εγκυμονεί κίνδυνο για την τροφική αλυσίδα.
5. ΧΥΤΑ Μαυρορράχης: Έχει αποκαλυφθεί ότι ρέμα διέρχεται μέσα από τον χώρο του ΧΥΤΑ και φυσικά μολύνεται. Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι τα τοξικά απόβλητα καταλήγουν, στην ξερή πια, λίμνη Κορώνεια.
Σήμερα, με την επίκληση του αδιεξόδου στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων που η ίδια δημιούργησε, η κυβέρνηση προχωρεί με επείγουσες διαδικασίες σε εθνικό επίπεδο, το σχέδιο ιδιωτικών επενδύσεων υπό τη μορφή των ΣΔΙΤ μετά από διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου για την επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων σε κεντρικές μονάδες εισαγόμενης τεχνολογίας με σκοπό την ενεργειακή αξιοποίηση, ανοίγοντας το δρόμο και στην καύση. Και όλα αυτά την ώρα που ακόμη και η πρόσφατη Έκθεση με αριθμό 20 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για το 2012 θέτει σε αμφισβήτηση τη χρηματοδότηση υποδομών επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων.
Την ίδια ώρα η συγκυβέρνηση ανακοινώνει μέσω του αναπληρωτή υπουργού ΠΕΚΑ κ. Καλαφάτη, προέδρου της διυπουργικής επιτροπής για την εφαρμογή του σχεδιασμού διαχείρισης των αποβλήτων, ότι "η αναθεώρηση του εθνικού σχεδιασμού θα γίνει μέσα στους επόμενους λίγους μήνες", ενώ εκτίμησε ότι "στους επόμενους έξι μήνες θα είναι σε προχωρημένο στάδιο και το πρόγραμμα πρόληψης αποβλήτων". Με άλλα λόγια, προκειμένου να υπηρετηθούν - άμεσα πλέον - τα κέρδη των ομίλων του κλάδου, τόσο της καύσης όσο και της "ανακύκλωσης" των σύμμεικτων απορριμμάτων, επιβάλλεται για τα επόμενα 27 χρόνια η εφαρμογή ενός σφόδρα αντιλαϊκού, αντιπεριβαλλοντικού κεντρικού σχεδιασμού, η αναθεώρηση του οποίου - ύστερα από μακρόχρονη επεξεργασία αλλά και κωλυσιεργία - θα έχει ολοκληρωθεί σε λίγους μήνες!
Μεθοδεύεται δηλαδή η εκπόνηση Εθνικού σχεδίου πρόληψης απορριμμάτων, η Αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδιασμού διαχείρισης, η Αναθεώρηση των περιφερειακών σχεδιασμών και οι στρατηγικές μελέτες επιπτώσεων των σχεδιασμών ΟΧΙ ΠΡΙΝ αλλά ΜΕΤΑ την ολοκλήρωση των διαγωνισμών, για να νομιμοποιηθούν εκ των υστέρων οι όποιες επιλογές. Όπως είναι γνωστό, είναι σε εξέλιξη 12 Διαγωνισμοί για τις Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα στη διαχείριση απορριμμάτων, προεκτιμούμενου συνολικού προϋπολογισμού 2,1 δις ευρώ σε τιμές 2012: Δυτική Μακεδονία, Πελοπόννησος , Αιτωλοακαρνανία, Σέρρες, Ηλεία, Αχαΐα, τέσσερις (4) διαγωνισμοί στην Αττική και οι πρόσφατα ενταχθέντες στις ΣΔΙΤ για την Ήπειρο και Κέρκυρα.
Στα χέρια των ιδιωτών όλο το σύστημα διαχείρισης
Στο κυβερνητικό σχέδιο για τις ΣΔΙΤ και με τη μέθοδο του ανταγωνιστικού διαλόγου, ρυθμιστής είναι ο επενδυτής και ως προς τη μέθοδο διαχείρισης (σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στην Πελοπόννησο, ο «επενδυτής» είναι αυτός που αναλαμβάνει τον αριθμό και τη χωροθέτηση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας και διάθεσης). Παραδίδεται στα χέρια των επενδυτών όλο το σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων, από την αποκομιδή, έως την τελική διάθεση και με την εγγύηση του κράτους (για τα λεγόμενα επενδυτικά ρίσκα). Παραδίδεται συγκεκριμένη ποσότητα απορριμμάτων για την τροφοδοσία των μονάδων, εγγυημένη χρηματοδότηση του κόστους λειτουργίας απευθείας μέσα από το ΠΔΕ, εγγυημένη διάθεση των προϊόντων, εγγυημένη απορρόφηση της ενέργειας και επιδότησή της ως ΑΠΕ και τέλος, εξασφάλιση των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) από το κράτος.
Ως αποκαλυπτική των προθέσεων της κυβέρνησης να εξασφαλίσει την κερδοφορία των επιχειρηματιών απέναντι ακόμη και στις εγγενείς αβεβαιότητες όπως η μεταβολή της ποσότητας και σύνθεσης των απορριμμάτων αλλά ακόμη και η περίπτωση μελλοντικής μεταβολής των απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας, αναφέρουμε ότι στους διαγωνισμούς για τις ΣΔΙΤ:
-οι προδιαγραφές αποτελέσματος και οι τεχνικές, χρηματο-οικονομικές και νομικές πτυχές των συμπράξεων είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τους επενδυτές.
-οι πληρωμές διαθεσιμότητας προς τον Ανάδοχο, δηλαδή τα τέλη χρήσης, θα καταβάλλονται μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), ενώ οι αντίστοιχοι δήμοι θα υφίστανται αντίστοιχη παρακράτηση των πόρων που έχουν λαμβάνειν ετησίως από το Δημόσιο.
- "Η κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση των υποδομών του Έργου πρέπει αποδεδειγμένα να καλύπτουν τους στόχους που τάσσουν οι εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις της Νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ..."
Οι επιλογές που προωθεί η κυβέρνηση δεν αποτελούν λύση περιβαλλοντικά και οικονομικά ορθή και είναι σε βάρος των τοπικών κοινωνιών
Η εφαρμογή αυτού του σχεδίου για κεντρικές ΜΕΑ εισαγόμενης τεχνολογίας για την επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων με σκοπό την ενεργειακή αξιοποίηση υποσκάπτει τις δράσεις ανακύκλωσης σε τοπικό επίπεδο και αυτό έχει κόστος, που δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό. Έχει κοινωνικό και οικονομικό κόστος, από την στιγμή που εμποδίζει την ανάπτυξη δραστηριοτήτων φιλικών στο περιβάλλον, μικρής και μεσαίας κλίμακας, ήπιας τεχνολογίας, που θα μπορούσαν να συμβάλουν με δημιουργία θέσεων εργασίας και αξιοποίησης του εγχώριου δυναμικού.
Οι επιλογές που προωθεί η κυβέρνηση δεν αποτελούν λύση γιατί αν η διαλογή γίνονταν στην πηγή από τα νοικοκυριά όπως γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες το κόστος της διαχείρισης θα ήταν πολύ μικρότερο. Τα ανακυκλωμένα υλικά θα αποτελούσαν πόρο για τις τοπικές κοινωνίες και δεν θα υπήρχε ανάμιξη των ανακυκλώσιμων υλικών με τα βιοαποικοδομήσιμα υλικά. Ποιο θα ήταν το μειονέκτημα αν εφαρμόζονταν αυτό; Θα ήταν προς όφελος των πολιτών και του περιβάλλοντος αλλά θα κατέστρεφε τα σχέδια για υπερκέρδη των ιδιωτών από τα απορρίμματα.
Όλα τα παραπάνω τα έχουμε εκφράσει πολλάκις, κι εμείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις. Τώρα έρχονται να προστεθούν και στοιχεία από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο στην έκθεσή του ν.20 τονίζει ότι:
«Τα κράτη μέλη οφείλουν: να εστιάσουν στις υποδομές διαχείρισης αποβλήτων που επεξεργάζονται απόβλητα διαχωρισμένα στην πηγή»
-------------------------------------------------------------------------------------------------
Ακολουθούν ενδεικτικά φωτογραφίες που είδαν το φως της δημοσιότητας από ελέγχους των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος...

ΧΥΤΑ Τεμπλονίου Κέρκυρας

ΧΥΤΑ Τεμπλονίου Κέρκυρας

ΧΥΤΑ Τεμπλονίου Κέρκυρας

ΧΥΤΑ Τεμπλονίου Κέρκυρας

ΧΥΤΑ Τεμπλονίου Κέρκυρας

ΧΥΤΑ Γραμματικού

ΧΥΤΑ Γραμματικού

ΧΥΤΑ Γραμματικού

ΧΥΤΑ Γραμματικού

Παράνομη χωματερή Συκαμίνου

Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου