Η πρακτική εφαρμογή της αρχής «Ο ρυπαίνων πληρώνει»

    . . .

ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΒΕΕ

 «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ – ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ»

 Θεσσαλονίκη, 27 Απριλίου 2012

Ξενοδοχείο Porto Palace

. . .

Η πρακτική εφαρμογή της αρχής «Ο ρυπαίνων πληρώνει» και

οι συνέπειές της στη λειτουργία των επιχειρήσεων

 Εισήγηση 

 ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗ

ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

. . .

                            

. . .

Οι προσπάθειες  για τον περιορισμό της ρύπανσης στο νερό, το έδαφος και την βιοποικιλότητα, αλλά και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής κοστίζουν αποδεδειγμένα πολλά χρήματα στην κοινωνία. Εάν επιπρόσθετα λάβουμε υπόψη ότι στην Κοινότητα υπάρχουν πολυάριθμες τοποθεσίες που έχουν υποστεί ρύπανση και ότι, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, παρατηρείται θεαματική επιτάχυνση της απώλειας της βιοποικιλότητας, και εάν προσπαθήσουμε να υπολογίσουμε το κόστος των μέτρων αποκατάστασης θα αντιληφθούμε ότι το οικονομικό κόστος αυτών, το οποίο  επωμίζεται  η κοινωνία είναι ανυπολόγιστο.

Παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει το έλλειμμα εφαρμογής της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας είναι μεγάλο και οι ρυθμοί συμμόρφωσης πολύ αργοί με συνέπεια την συνεχιζόμενη περιβαλλοντική κρίση, που έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς εντείνονται οι φυσικές καταστροφές και άλλα  καιρικά φαινόμενα, που είναι αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της κλιματικής αλλαγής.

Η ανάδειξη της προστασίας του περιβάλλοντος ως μοχλός κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, αφύπνισε συνειδήσεις και ο προβληματισμός που αναπτύχθηκε στην Κοινότητα είχε ως αποτέλεσμα να αναγνωρισθεί η ανάγκη της έγκαιρης λήψης μέτρων πρόληψης, ως βασική προϋπόθεση για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, άρα και του οικονομικού κόστους.

Μετά από διαβουλεύσεις χρόνων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφασίστηκε να γίνουν συγκεκριμένα βήματα προς την κατεύθυνση της εφαρμογής των αρχών της πρόληψης, της προφύλαξης, αλλά και της αρχής “ο ρυπαίνων πληρώνει”, που έμεναν για χρόνια στα χαρτιά και στις διακηρύξεις, την ίδια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε υιοθετήσει μια σαφή  Στρατηγική  για την Αειφόρο Ανάπτυξη θέτοντας φιλόδοξους στόχους για μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στη χάραξη πολιτικής, που να εξυπηρετεί  τους οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους  της Στρατηγικής της Λισσαβόνας, στόχοι που εξειδικεύτηκαν στο 6^ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον.

Είναι σαφές ότι διανύουμε μια εποχή επαναπροσδιορισμού των επιπτώσεων της αδυναμίας ανάσχεσης των σημερινών μη βιώσιμων προτύπων ανάπτυξης και του κόστους που προκαλούν στο περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία, όπου αναδεικνύονται οι επιδιώξεις και οι δυνατότητες που οδηγούν  στην επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης. Κοινή βάση αποτελεί η προστασία του  περιβάλλοντος, βασικός μοχλός για την επίτευξη των οικονομικών και κοινωνικών στόχων της Στρατηγικής της Λισσαβόνας.

Με την υιοθέτηση, το 2003 και την μετέπειτα εφαρμογή της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ για την «Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον» η Ε.Ε έθεσε σε πλήρη εφαρμογή  την βασική αρχή του Συντάγματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης «ο ρυπαίνων πληρώνει» και αυτή της περιβαλλοντικής ευθύνης, σύμφωνα με τη «Λευκή Βίβλο».

Η οδηγία αυτή, που απετέλεσε βασική προτεραιότητα της Ελληνικής Προεδρίας (1^ο εξάμηνο του 2003) και μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις υιοθετήθηκε,  ενσωματώθηκε, με καθυστέρηση στο εθνικό μας δίκαιο με το Προεδρικό Διάταγμα 148/2009.

Η  Οδηγία για την περιβαλλοντική ευθύνη αποτελεί μια σημαντική οριζόντια πολιτική που έχει στόχο την επίτευξη υψηλότερου επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος. . Διαμορφώνει  ένα νέο συνολικό πλαίσιο που εγγυάται  με νέους όρους την προστασία του περιβάλλοντος, μέσω της πρόληψης και της αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς, όπου το κόστος δεν θα επιβαρύνει τους φορολογούμενους αλλά τον “ρυπαίνοντα”.

Στη βάση αυτή το ΥΠΕΚΑ, με δεδομένα τα σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα από τη λειτουργία χιλιάδων παράνομων δραστηριότητες, οι οποίες έχουν προκαλέσει σημαντικές περιβαλλοντικές ζημιές με συνέπειες και στη δημόσια υγεία, κύρια σε ζητήματα ρύπανσης εδαφών και υδάτων, έχει ανοίξει διάλογο με την επιστημονική κοινότητα, εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες και την τοπική κοινωνία, ώστε να συζητηθούν τα ζητήματα και κυρίως να εντοπισθούν τα εμπόδια στην πλήρη εφαρμογή της οδηγίας για την περιβαλλοντική ευθύνη.

Ειδικότερα, η συζήτηση εστιάζεται στα αναγκαία εργαλεία και μεθόδους για τον εντοπισμό της έκτασης της περιβαλλοντικής ζημιάς, τον προσδιορισμό του απαιτούμενου, κατά περίπτωση, είδους περιβαλλοντικής αποκατάστασης, σε περίπτωση επέλευσης της περιβαλλοντικής ζημίας, η ορθή κοστολόγηση των μέτρων πρόληψης αποκατάστασης, η ταυτοποίηση του ρυπαντή, ο επιμερισμός της ευθύνης μεταξύ περισσότερων εμπλεκόμενων φορέων εγκατάστασης, κ.ά..

Μείζον θέμα αποτελεί, εκτός από τη συμμόρφωση των φορέων εκμετάλλευσης με τα επιβαλλόμενα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, ο προσδιορισμός των αναγκαίων μέτρων πρόληψης της περιβαλλοντικής ζημίας, αντικείμενο που απαιτεί ειδική τεχνογνωσία και είναι σκόπιμο να κρίνεται κατά τρόπο ενιαίο, στη βάση κοινής μεθοδολογίας, κανόνων και προδιαγραφών, ώστε να διασφαλίζεται αξιόπιστη και αποτελεσματική αποκατάσταση της ζημιάς. . .

Συνέχεια …  το πλήρες κείμενο της Εισήγησης

. . .

                                   

the power point presentation 

. . .